MagazineHotlist

Maatschappelijk betrokken en sociaalkritisch design

In een wereld waarin we geconfronteerd worden met eindeloze maatschappelijke problemen, botsingen groot en klein, is er nood aan een kritisch geëngageerde visie van burgers, politici en designers. In de loop van het huidige millennium is er dan ook een nieuwe manier ontstaan om design in te zetten als veranderingsinstrument. Eerder dan het vormgeven en op de markt brengen van het volgende stuk consumptiegoed zorgt design thinking er met een maatschappelijk verantwoorde inslag voor dat de ontwerpers van vandaag een bijdrage leveren aan de problemen en uitdagingen van morgen. Zeven sociaal geëngageerde designers over hun praktijk, ontwikkelingen en toekomstvisie.

De zeven projecten zijn casestudy’s van designers die in hun werk sociale cohesie willen bevorderen, maatschappelijke issues aankaarten, alternatieven voor de huidige systemen voorstellen en resources toegankelijker maken voor iedereen. In de volgende getuigenissen komen vele vormen van design aan bod: van ambachtelijk over grafisch en product design tot alle mogelijke vormen van immaterieel ontwerp, zoals service, social, policy en systemic design. Een maatschappelijk geëngageerde houding laat zich namelijk niet binden aan slechts één vorm van werken. Ze is een instelling die door alle kritisch werkende designers kan worden doorgetrokken in hun werk. Bovendien, zoals je bijvoorbeeld in het interview met Arnoud Raskin zult lezen, betreft het hier stuk voor stuk ondernemers die met een hoge mate van self-agency ingaan tegen de huidige context en gang van zaken.

Ze staan alle zeven symbool voor de overgang die we de afgelopen jaren zagen van object naar proces, van product naar verhaal, van monoloog naar dialoog, van stijl naar mentaliteit en van esthetiek naar ethiek. Of er nu met of voor een bepaalde doelgroep wordt ontworpen, of dat de verbetering van de designwereld of de maatschappij in zijn geheel voorop staat, deze projecten zetten steevast het collectieve werken voorop. De mens staat altijd centraal en participatie is hierin het sleutelwoord. De sociale factor is dus enorm belangrijk, meestal al tijdens het proces, soms enkel in het resultaat. De verhalen in dit hoofdstuk laten je zien hoe design volledig inclusief en daardoor bijzonder probleemoplossend kan worden. Je leest de narratieven achter actieve participatie, doelgroepenwerking, gedeeld auteurschap en interdisciplinariteit, en daarmee ook het einde van design als pure monoloog.

Kortom, de wicked problems van onze tijd hebben baat bij een dosis co-creatie om verder te gaan dan de mogelijkheden van een enkel individu. Het is door samen na te denken over maatschappelijke thema’s – te brainstormen en te workshoppen – maar ook door via design diegenen te betrekken die anders uit de boot zouden vallen, dat er stap voor stap gebouwd kan worden aan een betere wereld. Met velen sta je sterker dan alleen.

Sarah Rombouts

Studeerde in 2016 af als productdesigner aan de LUCA School of Arts C-Mine. Haar masterproject vormde de basis voor Studio Refugee, waar ze samen met vluchtelingen producten ontwerpt.

Lees Meer

Hanne De Wyngaert

Is modeontwerpster (Academie Antwerpen) en werd bekend met het label Ti+Hann. Voor haar Fairtrade-designlabel Que Onda Vos verblijft ze een negental maanden per jaar in Guatemala. Ze ontwerpt geweven producten zoals tapijten, dekens, kussens, sjaals en tassen.

Lees Meer

Nik Baerten

Is ontwerper bij Pantopicon en werkte in 2013 mee aan Mobilotoop, een on-topproject van Flanders In Shape en Design Platform Vlaanderen.

Lees Meer

Arnaud Raskin

Is social entrepreneur en studeerde productdesign aan de toenmalige ‘Stedelijke Hogeschool voor Industriële Vormgeving en Audiovisuele Kunsten’ in Genk. Hij studeerde af met het social-designproject Mobile School.

Lees Meer

Pablo Calderón Salazar

Studeerde productdesign in Bogotá en social design in Eindhoven. Hij werkt momenteel aan een doctoraat aan de LUCA School of Arts C-Mine, over participatieve trajecten met de publieke ruimte met zijn project De Andere Markt.

Lees Meer

Ann Bessemans

Is grafisch ontwerpster en typografe. Voor haar doctoraat ontwikkelde ze het Matildalettertype, aangepast aan slechtziende kinderen.

Lees Meer

Jan Boelen

Is zowel artistiek directeur van Z33 als hoofd van de masteropleiding Social Design bij Design Academy Eindhoven. Hij is een expert op het vlak van Social Design.

Lees Meer